Bệnh tiểu đường: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh tiểu đường là một trong những bệnh lý phổ biến và ngày càng gia tăng trong xã hội hiện nay. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), số người mắc bệnh tiểu đường đã tăng gấp đôi trong vòng 30 năm qua, từ 108 triệu vào năm 1980 lên 422 triệu vào năm 2014 [1]. Vậy bệnh tiểu đường là gì? Nguyên nhân và cách điều trị ra sao? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này.

Tìm hiểu chung 

Hiểu rõ về bệnh tiểu đường không chỉ giúp ngăn chặn sự gia tăng của bệnh, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Bệnh tiểu đường là gì?

Tiểu đường (hay đái tháo đường) là thuật ngữ dùng để đề cập tới bệnh gây ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng lượng đường (glucose) trong máu [1]. Glucose rất quan trọng đối với sức khỏe vì đây là nguồn năng lượng cần thiết giúp cho các tế bào trong cơ thể hoạt động bình thường, đặc biệt là tế bào não [3]. Khi cơ thể không thể sử dụng glucose một cách hiệu quả, lượng đường trong máu sẽ tăng cao, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Các dạng của bệnh tiểu đường

Hiện nay, có 3 dạng đái tháo đường thường gặp nhất là đái tháo đường típ 1, 2 và đái tháo đường thai kỳ [1].

Đái tháo đường típ 1

Đái tháo đường típ 1 hay tiểu đường típ 1, được cho là xảy ra do phản ứng tự miễn khiến cơ thể bạn ngừng sản xuất insulin. Insulin là một hormone cần thiết để giúp glucose vào các tế bào và được sản xuất bởi tuyến tụy [1], [3]. Những người mắc bệnh tiểu đường típ 1 sẽ phải dùng insulin nhân tạo mỗi ngày trong suốt cuộc đời.

>>Hướng dẫn tự chăm sóc bệnh tiểu đường tuýp 1

Đái tháo đường típ 2

Đái tháo đường típ 2 hay tiểu đường típ 2 ảnh hưởng đến cách cơ thể sử dụng insulin. Thường xuyên ăn uống không lành mạnh, ít vận động và gia đình có tiền sử bệnh tiểu đường là những yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh này [1]. Đái tháo đường típ 2 thường xảy ra ở người trưởng thành và có thể được kiểm soát bằng cách thay đổi lối sống và dùng thuốc.

>>Chế độ ăn cho người tiểu đường Type 2

Đái tháo đường thai kỳ

Đái tháo đường thai kỳ là một dạng đái tháo đường tạm thời xảy ra trong quá trình mang thai. Trong khi thai nhi phát triển, cơ thể của mẹ sẽ sản xuất nhiều insulin hơn để giúp cho việc sử dụng glucose của thai nhi. Tuy nhiên, đôi khi cơ thể không thể sản xuất đủ insulin, dẫn đến tình trạng đái tháo đường thai kỳ [1]. Thường thì bệnh sẽ tự khỏi sau khi sinh, nhưng người mẹ có nguy cơ cao bị đái tháo đường típ 2 sau này.

>>Gợi ý thực đơn cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ

Triệu chứng

Việc nhận thức sớm về dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tiểu đường có thể giúp chúng ta ngăn ngừa và kìm hãm sự phát triển của bệnh lên đến 70%.

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tiểu đường là gì?

Bệnh tiểu đường có thể không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sau có thể xuất hiện:

• Cảm thấy khát nước và uống nhiều nước hơn bình thường.
• Đái nhiều hơn, đặc biệt là vào ban đêm.
• Cảm thấy mệt mỏi và kiệt sức dễ dàng.
• Giảm cân mà không có lý do rõ ràng.
• Thường xuyên bị nhiễm nấm hoặc viêm da.
• Khó chữa lành các vết thương.
• Mắt mờ hoặc nhìn kém.
• Tê hoặc đau ở tay và chân.

Nếu bạn có những triệu chứng này, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân bị tiểu đường là gì?

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường rất đa dạng, tùy thuộc vào từng loại tiểu đường cụ thể. Tuy nhiên, dù mắc loại tiểu đường nào thì bệnh vẫn dẫn đến lượng đường trong máu tăng cao, từ đó gây nên hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng [1], [2].

Các nguyên nhân chính gây ra bệnh tiểu đường bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh tiểu đường, bạn có nguy cơ cao hơn để bị bệnh.
• Béo phì: Các tế bào mỡ tích tụ quá nhiều trong cơ thể sẽ làm giảm khả năng của insulin hoạt động, gây ra bệnh tiểu đường.
• Thiếu vận động: Không vận động đủ sẽ làm giảm khả năng cơ thể sử dụng insulin và dẫn đến bệnh tiểu đường.
• Lối sống không lành mạnh: Ăn uống ít rau xanh và trái cây, nhiều đồ ăn nhanh và đường, hút thuốc lá và uống rượu là những yếu tố có thể gây bệnh tiểu đường.
• Tuổi tác: Người già có nguy cơ cao hơn để mắc bệnh tiểu đường do sự suy giảm chức năng của tuyến tụy.
• Bệnh lý khác: Một số bệnh lý như bệnh tim mạch, huyết áp cao, ung thư… cũng có thể gây ra bệnh tiểu đường.

Biến chứng

Xuất phát chỉ từ bệnh tiểu đường, nhưng nếu không được điều trị kịp thời cũng như không được kiểm soát chặt chẽ về chế độ sinh hoạt, ăn uống có thể dẫn đến rất nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Bệnh tiểu đường có nguy hiểm không?

Bệnh tiểu đường có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, bao gồm:

• Đột quỵ: Lượng đường trong máu cao có thể làm tắc nghẽn các mạch máu và dẫn đến đột quỵ.
• Bệnh tim mạch: Lượng đường trong máu cao cũng có thể làm tổn thương các mạch máu ở tim và dẫn đến các vấn đề như đau thắt ngực, đau tim và đau tim mãn tính.
• Thoái hóa võng mạc: Bệnh tiểu đường có thể gây ra tổn thương võng mạc và dẫn đến mù lòa.
• Suy thận: Lượng đường trong máu cao có thể làm tổn thương các mạch máu ở thận và dẫn đến suy thận.
• Chân yếu: Do tổn thương các mạch máu và dây thần kinh, người bị tiểu đường có thể bị chân yếu và dễ bị thương tổn.
• Nguy cơ sinh non: Đái tháo đường thai kỳ có thể gây ra nguy cơ sinh non và các vấn đề khác cho thai nhi.

Chẩn đoán và điều trị

Những kỹ thuật y tế giúp chẩn đoán bệnh tiểu đường là gì?

Để chẩn đoán bệnh tiểu đường, bác sĩ có thể sử dụng các kỹ thuật sau:

• Xét nghiệm đường huyết: Đây là xét nghiệm đơn giản nhất để kiểm tra lượng đường trong máu. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy đường huyết cao hơn mức bình thường, bạn có thể bị bệnh tiểu đường.
• Xét nghiệm A1C: Xét nghiệm này sẽ đo mức đường huyết trung bình của bạn trong khoảng 2-3 tháng gần đây.
• Xét nghiệm glucose trong nước tiểu: Nếu có glucose trong nước tiểu, đó là dấu hiệu của bệnh tiểu đường.
• Xét nghiệm kháng insulin: Xét nghiệm này sẽ đo mức độ kháng cự của cơ thể với insulin.

Những phương pháp điều trị bệnh tiểu đường

Hiện tại, không có phương pháp điều trị nào có thể chữa khỏi bệnh tiểu đường hoàn toàn. Tuy nhiên, việc kiểm soát bệnh và giảm thiểu các biến chứng có thể được thực hiện bằng cách:

• Thay đổi lối sống: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và giảm cân có thể giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
• Dùng thuốc: Nếu không thể kiểm soát được bệnh bằng cách thay đổi lối sống, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giúp điều tiết lượng đường trong máu.
• Tiêm insulin: Đái tháo đường típ 1 yêu cầu phải tiêm insulin nhân tạo mỗi ngày để điều tiết lượng đường trong máu.
• Theo dõi sức khỏe: Điều quan trọng nhất là theo dõi sức khỏe thường xuyên để phát hiện và điều trị các biến chứng sớm.

Phòng ngừa

Những biện pháp giúp phòng ngừa bệnh tiểu đường là gì?

Để giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Thay đổi lối sống: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và giảm cân có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
• Kiểm tra đường huyết thường xuyên: Nếu có nguy cơ cao để mắc bệnh tiểu đường, bạn nên kiểm tra đường huyết thường xuyên để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
• Theo dõi sức khỏe: Điều quan trọng nhất là theo dõi sức khỏe thường xuyên để phát hiện và điều trị các biến chứng sớm.
• Tránh stress: Stress có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu, vì vậy bạn nên hạn chế stress trong cuộc sống hàng ngày.
• Khám sức khỏe định kỳ: Đi khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn phát hiện và điều trị các vấn đề sức khỏe kịp thời, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.

Kết luận

Bệnh tiểu đường là một căn bệnh nguy hiểm có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc kiểm soát bệnh và áp dụng những biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và giảm thiểu các biến chứng. Hãy luôn chăm sóc sức khỏe của mình và đi khám định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh tiểu đường kịp thời.